Samenwerken via digitale kaarten
Burgerparticipatie
“In de toekomst willen wij samenwerken met elkaar, met inwoners en partners via één gebruiksvriendelijk systeem waar locatiegebonden data beschikbaar is en gecombineerd kan worden.”
Dit gewaagde doel ontstond laatst toen ik een geo-team mocht begeleiden richting hun missie en visie. Maar samenwerken met elkaar via de kaart ten behoeve van bijvoorbeeld burgerparticipatie of overheidsparticipatie, doen we dat al? Ik ging op zoek naar voorbeelden van het samenwerken met collega’s/burgers/partners via een geoportaal. Want wat doe je als actieve inwoners met ideeën aankloppen bij jou als overheidsinstantie? Hoe ga je daarmee om? En hoe doen ze dat bij gemeenten? Hoe zit dat bij andere overheden? En bij een organisatie of bij bedrijven?
Overheidsparticipatie
Burgerparticipatie is uit en overheidsparticipatie en co-creëren zijn in in de ‘doe-economie’. Een mooi voorbeeld hiervan is Nederland Kantelt. Overheidsparticipatie is de volgende stap na burgerparticipatie. Bewoners vinden steeds meer middelen en manieren om informatie tot zich te nemen en om zich snel te organiseren. Voor overheden betekent dit een rolverschuiving. De vraag is dan of je als overheid anders kunt gaan denken en dit kunt gaan ondersteunen in plaats van dat je zelf de uitvoering blijft doen.
‘Alles wat je voor mij doet
maar niet met mij
doe je tegen mij!’(Mahatma Gandhi)
Anders denken doe je niet van de ene op de andere dag. De standaard methode voor nieuwe werkwijzen is er niet. Er is geen blauwdruk voor overheidsparticipatie. Wel ben ik er van overtuigd dat de kaart een ultiem middel kan zijn om de dialoog met inwoners aan te gaan. Want, wat leeft er in de buurten en wijken?
Communicatie denkstappen
Let op: een interactieve kaart is een middel, geen doel op zich. Uiteraard moet je eerst met elkaar kijken waarom je iets wilt doen (doel). Ook wat je gaat doen is belangrijk (inclusief de spelregels, mandaten, verantwoordelijkheden en het verwachtingsmanagement). Daarna komt de ‘wie‘-vraag: inwoners en partners zijn echt andere doelgroepen (voor doelgroepsegmentatie zie het gratis e-book ‘in 10 stappen zichtbaar in het geodomein’). Daarna komt de ‘hoe’-vraag en dan komt een interactieve kaart of participatieportaal in beeld.
Participatie energie
Participatietrajecten leveren soms weinig op, zeker in verhouding tot de hoeveelheid tijd die er ingestoken wordt. Als je inwoners laat zien wat er met input gedaan wordt dan zul je zien dat ze veel meer zullen reageren. Zo komen er steeds meer participatieplatforms. Onder aan deze column verwijs ik naar een paar voorbeelden.
Overheidsparticipatie tips
Wil je echte participatie energie aanboren, neem deze tips dan mee:
- Maak met elkaar realistische doelstellingen, wat wil je bereiken met een interactieve kaart of platform?En klopt het doel wat je wilt bereiken wel met de positie op de ‘Participatieladder’?
- Hou het simpel. Niet te veel knoppen en ingewikkelde poespas bij je digitale kaart of platform. Less is more.
- Zorg dat je alvast wat mensen hebt aangespoord die hun reactie willen plaatsen, dan is dat eerste schaap over de dam.
- Reserveer tijd. Maak afspraken wie er binnen je organisatie snel reageert op berichten. Laat niemand lang wachten.
- Haal de drempel omlaag: ‘elke maand nodigen we initiatiefnemers van 2 initiatieven uit voor een brainstormsessie’.
- Reserveer budget. Want als er goede plannen en initiatieven komen, is er dan ook budget (of kies voor crowdfunding).
- Luister écht. Eenzijdig communiceren zonder te luisteren heeft weinig zin.
- Wees transparant. Deel de successen maar geef ook aan waarom sommige plannen niet uitgevoerd kunnen worden.
- Zorg dat de interactieve kaart of platform makkelijk te delen is via social media (digitale mond op mond reclame).
- Wees dankbaar. Iedereen die zich registreert, inlogt, een idee inzendt of reageert is sowieso bovengemiddeld betrokken.
Interactieve kaart
Via verschillende sociale media ontving ik vele en vele reacties op mijn oproep voor goede voorbeelden van zo’n interactieve kaart of online portaal. Hieronder volgt een selectie, in random volgorde, zonder verder waardeoordeel aan het nummer van de opsomming. Sommige zijn specifiek voor burgerparticipatie, anderen zijn bedoeld voor samenwerking met partners of met andere (interne) afdelingen. Heb jij zelf ook een goed voorbeeld waar je trots op bent of ken jij een voorbeeld bij een andere organisatie? Voeg deze dan toe aan dit overzicht onder in het ‘reactie’-vak. Dan ontstaat er een nog completer overzicht! Daar hebben de volgende lezers dan weer wat aan. En zo delen we kennis en helpen we elkaar.
1. Gemeente Zwolle
De gemeente Zwolle heeft een online portaal gelanceerd in 2014, hier wordt uitgelegd wat je daar mee allemaal kan doen in samenwerking met bewoners. Wat ook leuk is is een de nieuwste ‘doe mee ideeënkaart‘.
“Het samenwerken met de woningcorporaties uit onze doelgroep ‘partners’ begint nu te lopen”, aldus Gemeente Zwolle
“Het inzichtelijke maken van hun vastgoedlocaties en daarbij ook de opgaven in de buitenruimte. Dit tweede gaat spelen in combinatie met het Meerjaren Opgave Programma (MJOP), waar data ook beschikbaar in wordt gesteld door nutsbedrijven waar ze in de stad aan de gang zullen gaan. Het MJOP is alleen wel gesloten en niet openbaar toegankelijk.” Een ander voorbeeld van deze gemeente is de dataroom van de spoorzone. Dit is een plek waar relevante project data centraal is gecombineerd.
2. Gemeente Stadskanaal
Het Geoportaal van de Gemeente Stadskanaal heeft onder andere voor het bedrijfsleven een locatie-monitor voor bedrijven waar makelaars hun pand kunnen aanmelden. Deze locatie-monitor vind je hier, en dan kun je klikken op ‘meld uw pand aan’. Je zult je pand zelf niet terugzien in de kaart. Elke nieuw pand wordt namelijk eerst gecontroleerd door de collega’s van Economische Zaken. Hiervoor hebben de geo-professionals van Stadskanaal een script geschreven. Deze controleert om het uur of er nieuwe panden ingeschoten zijn, en stuurt vervolgens een mail. Pas als zij hebben gecontroleerd dat de informatie correct is geven ze een ‘sterretje’ (symbool voor goedkeuring) aan de feature en komt hij in de openbare kaart te staan.
“We gaan het portaal nog verder uitbreiden en we merken nu al dat er veel gebruik van gemaakt wordt”, aldus Stadskanaal
3. Gemeente Utrecht
De gemeente Utrecht heeft een pilot gedaan waarbij bewoners konden melden welk verkeerslicht naar hun mening overbodig was. Een geweldig voorbeeld vind ik zelf. Het laat mijns inziens zien hoe simpel het kan zijn om de interactie met inwoners te bevorderen. De pilot is hier terug te vinden.
4. Gemeente Tilburg
Op verzoek maakt Tilburgse wijk ‘Zorgvlied’ gebruik van de Wms-en die de geo-specialisten van de Gemeente Tilburg serveren. Dat werkt prima, iedereen is er tevreden mee! Bekijk hier hoe dit er uit ziet.
5. Gemeente Leusden
De Gemeente Leusden heeft een slimme manier gevonden om haar ‘snippergroen’ in de verkoopt te doen. Hoe zij dat doen zie je hier. Een ander voorbeeld wat tegenwoordig wel in iedere gemeente gebruikt zou kunnen worden is dit voorbeeld voor laadpalen. Het is een pagina waar inwoners hun eigen laadpalen kunnen aanvragen. Handig toch.
6. Gemeente Ridderkerk
De Gemeente Ridderkerk heeft een overzicht gemaakt van haar monumentale panden door er deze toer van te maken. Dit voorbeeld zou je kunnen gebruiken om het gesprek aan te gaan met de Afdeling Communicatie binnen jouw organisatie. Wellicht inspireert het hen om samen met jullie iets met de kaart te gaan doen! Dit voorbeeld raakt gedachtenlijnen van communicatiemedewerkers. En van daaruit zouden jullie dan zo maar een volgende stap kunnen maken naar een interactieve kaart voor overheidsparticipatie…
7. Gemeente Valkenburg aan de Geul
Via via ontving ik een voorbeeld afkomstig van de gemeente Valkenburg aan de Geul. Zij hebben deze Evenementen App gemaakt. De moeite van het bekijken waard.
8. Gemeente Goes
De kavelverkoop in de Gemeente Goes is een voorbeeld van een geïntegreerde kaart in de website. Je kunt de kaart van Mannee hier bekijken. En zo zie je maar, het kan best hoor, een digitale kaart integreren in een website. Mijns inziens bestaan problemen met webrichtlijnen helemaal niet. Problemen kun je herdefiniëren tot uitdagingen. Daar is altijd uit te komen. En ja, ik weet het, dit is niet de gemeentelijke website. Sommige organisaties lossen het op door te verwijzen naar een apart kaartenportaal zoals de Gemeente Zwolle heeft gedaan.
9. Gemeente Gouda
Verder ontving ik via via dit voorbeeld van de Gemeente Gouda: Kaarten en Open Data. Voorlopig kunnen mensen hier alleen data opvragen en downloaden. Het is nog niet mogelijk om bewerkingen en aanvullingen te doen. Maar zo laat mijn contactpersoon weten:
“aannemers en ingenieursbureaus krijgen een eigen account om meer GIS-gegeven te kunnen downloaden voor projecten die ze gaan uitvoeren voor de Gemeente Gouda”
10. Gemeente Zoetermeer
De Gemeente Zoetermeer heeft een Geoportaal met onder andere adoptie groen, bekendmakingen en een informatie portaal voor kapaanvragen. Bekijk zelf alle voorbeelden. Of check deze digitale kaart voor meldingen in de buitenruimte.
11. Gemeente Rotterdam
De Gemeente Rotterdam heeft een informatie product voor innovaties in de buitenruimte, deze kun je hier bekijken. Het extra bij deze kaart is dat inwoners ook zelf een innovatie kunnen aanmelden. Dat zijn goede aanzetten voor echte participatie.
12. Provincie Overijssel
De Provincie Overijssel reageerde ook enthousiast met leuke voorbeelden hoe samenwerking tegenwoordig echt blijkt te werken.
“Linked data in de praktijk, zeg maar: Wij als provincie Overijssel stellen data beschikbaar via ons Geoportaal en ze worden, zonder dat wij daar verdere actie ondernemen, gewoon hergebruikt” aldus Provincie Overijssel
In dit geval hier zijn de door de Provincie Overijssel geserveerde services gebruikt door de gemeente Rijssen voor grondwaterbeschermingsgebieden, waterwingebieden, intrekgebieden en voor potentiële waterwinning. En deze zijn gebruikt voor de gebieden voor waterberging en de primaire watergebieden.
13. Provincie Groningen
De Provincie Groningen is al vroeg begonnen met Open Data. Met de nodige haperingen, want dat krijg je als je voorloopt op de rest. Dan zijn er nog weinig regels en moet alles nog proefondervindelijk worden vastgesteld.
In 2014 trok ik deze conclusies na een quickscan bij gebruikersgroepen. Ondertussen staat het Open Data Portaal er wel al jaren. Door mijn coachwerk bij deze provincie in 2017 weet ik dat er achter de schermen door het Geo-team naast de al aanwezige Open Data ook heel hard gewerkt wordt aan digitale kaarten. Wat ik nog wel een mooi voorbeeld vind is de Objectenkaart van Groningen. Via deze kaart kunnen gemeenten zelf checken of de data van objecten van de provincie kloppen, en het goede is dat ook precies zichtbaar is welke gemeente wat heeft aangepast (zie hieronder).
14. Kadaster
Via LinkedIn was er ook iemand die me vroeg of ik de herverkavelingsportals van het Kadaster kende. Nee, nog niet! Meteen maar eens opgezocht. Ook dit is niet helemaal toegankelijk, maar je kunt hier een preview krijgen.
15. Inwoners – aardbevingen
En dan zijn er heel wat interactieve kaarten en of portalen te vinden waarbij de inwoners centraal staan. Zoals deze fraaie aardbevingswebsite die door iemand in Groningen is gemaakt met data KNMI en dergelijke.
16. Inwoners – ideeën
En dan is er ‘Gebiedonline‘, een plek waar mensen ideeën kunnen uitwisselen en weten te realiseren met behulp van andere partijen in het gebied. Het wordt op verschillende plekken gebruikt. Hier een link naar de kaart van in dit geval Buiksloterham.
“De kaartmodule is misschien niet heel erg sexy en zit een beetje verstopt”, aldus een betrokkene. Maar het begin is er!
17. Samenwerken met elkaar – vastgoed
En dan zijn er nog voorbeelden waar vastgoed-eigenaren, projectontwikkelaars, bewoners, ondernemers èn de overheid samen werken aan de transformatie in mono-functionele gebieden zoals Amsterdam Amstel. Dat zie je bij Zocity en Transformcity.
18. Samenwerken met elkaar – buurt
Verbeterdebuurt is in dit overzicht ook belangrijk te noemen. Het is een samenwerking van gemeenten, burgers en 1 bedrijf (Verbeterdebuurt). Het succes van Verbeterdebuurt is volgens de ingewijden die het gesprek aangingen naar aanleiding van mijn social media post op LinkedIn heel erg afhankelijk van het Klant Contact Centra (KCC) van de betreffende gemeente. “De ene gemeente is hier beter in dan de ander, maar dat geldt ook voor afhandeling én terugkoppeling (!) van (indirecte) meldingen via (gemeentelijke) socials. Ook omdat contentmanagement van socials vaak (ten onrechte) nog belegd is bij de communicatieafdeling van een gemeente in plaats van bij het KCC.”
19. Samenwerken tussen gemeenten
En dan wil ik het graag nog even hebben over de samenwerking tussen gemeenten. Steeds meer gemeenten werken op het gebied van geo-informatie samen of regelen de ICT inclusief geo-ICT via een (extern) Shared Service Center (SSC). Ikzelf denk dan aan Hattem, Heerde en Oldebroek (H2O) omdat ik daar momenteel workshops organiseer als adviseur. Of Ouder-Amstel, Diemen en Uithoorn (DUO+) die ik middels een inspiratiesessie mocht helpen (check hier de volgende gratis inspiratiesessie -vol is vol).
En ik denk aan het Shared Service Center Syntrophos voor de gemeenten Brielle, Nissewaard en Westvoorne met wie ik mee nadacht over een nieuwe geo-medewerker. En er zijn er natuurlijk heel veel meer, zoals onderstaande die ik ontving op social media.
“De gemeenten Leudal, Nederweert, Roermond en Weert (LNRW) geven samen uitvoering aan de Basisregistratie Grootschalige Topografie (BGT). Hiervoor werken de geo-medewerkers per 20 februari 2017 samen vanuit Heythuysen. Op 1 juli 2017 dient dit Expertise Centrum Geo (ECGeo) een meer structurele vorm te krijgen.”
De vraag bij al deze samenwerkingen is: hoe zorg je dan dat data van de verschillende gemeenten op elkaar aansluiten zodat er gezamenlijk informatie van gemaakt kan worden. Zodat gemeentegrenzen niet langer data-grenzen op de kaart zijn.
NB. In deze column zijn alleen voorbeelden van overheden & burgerinitiatieven gedeeld. Heb jij met jouw (software)bedrijf mooie voorbeelden? Deel ze dan gerust hieronder met een link naar jouw bedrijf. Kennis delen is leuk.
